30. OTURUM

Strazburg, 22-24 Mart 2016

Ukrayna’da yapılan yerel seçimlerin gözlemlenmesi

(25 Ekim 2015)

386 (2016) Sayılı Tavsiye Kararı[1]

1. Ukrayna Dışişleri Bakanı’nın 25 Ekim 2015’te düzenlenen yerel seçimleri gözlemleme davetinin ardından Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi aşağıdaki noktalara atıfta bulunmaktadır:

a. Bakanlar Komitesi’nin Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi’ne dair (2000)1 sayılı Tüzüğe İlişkin Kararı, madde 2, fıkra 4;

b. Ukrayna tarafından 11 Eylül 1997’de kabul edilen Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’nda (ETS No.122) yer alan ilkeler;

c. Kongre’nin Kural ve Usullerine ilişkin 395(2015) sayılı Kararı.[2]

2. Gerçekten demokratik yerel ve bölgesel seçimlerin, yerel yönetim birimleri seviyesinde demokratik yönetimin sağlanması ve idame ettirilmesine katkıda bulunduğunu ve yerel düzeyde siyasi katılımın gözlemlenmesinin, yerel ve bölgesel düzeyde demokrasinin koruyucusu olan Kongre’nin rolünün temel unsurlarından biri olduğunu bir kez daha yineler.

3. Kongre, Ukrayna makamlarının demokrasinin pekiştirilmesi sürecini ilerletmeye yönelik çabalarını sürdürmelerini ve 2015 yerel seçimlerinin genelde sakin, saydam geçmiş ve iyi düzenlenmiş olmasını memnunlukla karşılar.

4. Kongre, seçim bölgeleri düzeyinde çalışan seçim personelinin, mevzuatla ilgili karmaşıklığına ve usule ilişkin tutarsızlıklara rağmen seçim günü seçmenlerin haklarını teminat altına almış olduğunu teslim eder.

5. Kongre, seçmen kayıtlarının genelde kapsayıcı olduğunu ve seçmenlerin genelde iradelerini serbestçe ve sindirme girişimlerine maruz kalmadan ifade etmiş olmalarını memnuniyetle kaydeder.

6. Kongre, pek çok partinin ve adayın katıldığı ve tarafların birbiriyle rekabet ettiği bir seçim ortamının mevcudiyetini teyit etmekle birlikte, adayların kayıt usullerinde tutarsızlıklar olduğu ve yasaların, yerel yönetim biriminin büyüklüğüne bakılmaksızın, varolan tüm yerel yönetim düzeylerinde bağımsız adayların seçimlere katılmasına olanak vermediğine dair duyumları üzüntüyle karşılar.

7. Kongre, oyların yaygın bir şekilde satın alındığı ve özellikle de adaylar arasında çok çekişmeli bir yarışın yaşandığı yerlerde seçim yöneticilerine rüşvet verilmeye çalışıldığı iddialarından ve bazı bölgelerde adaylara ve seçim kampanyası çalışanlarına saldırılarda bulunulmasından kaygı duymaktadır.

8. Kongre yukarıdaki mülahazaların ışığında seçim yasalarında ve seçim yönetimiyle ilgili uygulamalarda daha fazla iyileştirme yapılabileceği düşüncesiyle yetkili makamları aşağıdakileri gerçekleştirmeye davet eder:

a. karar verme sürecinin kapsayıcı olmasının yanı sıra mevzuatın öngörülür ve tutarlı olmasını sağlamak üzere, yerel seçimlerin genel yasal çerçevesini uluslararası standartlara ve seçimle ilgili alanlarda iyi uygulamalara saygı gösterecek şekilde yeniden düzenlemek;

b. seçmenler ve seçim görevlileri için daha fazla netlik sağlamak; bölge, mahalle, kent ve kent bölgelerine ait meclislerde bazı seçim bölgelerinin daha fazla veya daha az oranda temsil edilmelerini önlemek ve sonuç olarak seçmenin iradesiyle seçim sonuçları arasındaki ilişkiyi güçlendirmek için, ilgili yerel birimin sakinlerinin sayısına göre, farklı yerel yönetim birimlerinde farklı seçim sistemlerinin kullanılmasını bir kez daha göz önüne almak;

c. yukarıdaki b fıkrasına uygun olarak, seçmenlerin kullanacağı oy pusulalarının yaratacağı sonuçlar (belirli bir adaya mı yoksa bir partiye mi oy verildi) açısından daha net ve anlaşılır olmalarını sağlama maksadıyla, oy pusulası tasarımını ve seçmenlerin adaylar ve parti programlarıyla ilgili bilgilere erişimini iyileştirmek;

d. keyfi karar vermeyi ve yozlaşmış uygulamaları önlemek ve seçim yönetiminin tüm kademelerinde siyasetten arınmışlığı ve profesyonelliği sağlamak maksadıyla, seçim kurullarındaki görevlilerin tayin edilmeleri ve işten çıkarılmalarına ilişkin çeşitli olasılıkları gözden geçirmek;

e. adayların siyasi nedenlerle dışarıda bırakılmalarını önlemek ve örgütlenmiş seçmen gruplarınca aday gösterilen bağımsız adayların seçime katılmasını sağlamak için, tüm yerel yönetim birimleri için aday kayıt usulünü yeniden düzenlemek;

f. sonuçların tablo halinde verilmesi konusunu ele almak ve bununla ilgili teknik sorunları halletmek;

g. seçimlerde hile yapılmasına ve ihlallere ve seçim kampanyaları ve partilere finansman sağlanmasına ilişkin mevcut mevzuatın uygulanmasında iyileştirme yapmak;

9. Kongre ayrıca, Ukrayna makamlarını, yandaş kişi veya kuruluşlarca finanse edilen siyasi içeriğin açık bir şekilde belirtilmesi zorunluluğu ve seçim haberlerinin temel sorunlara odaklanmasını teşvik etmek de dahil olmak üzere, yerel seçimlerle ilgili haberlerin bağımsız medyada yer almasını güçlendirecek tedbirler almaya teşvik eder.

10. Kongre Ukrayna makamlarını, ülkelerinde yerinden edilmiş olan kişilerin oy verme hakkı sorununu, bir sonraki yerel seçimlerden yeterince erken bir zamanda ele almaya davet eder. Özellikle de bu şahısların ikamet kıstasları fiilen yurt dışında ikamet eden seçmenler ve seçmen listelerine ilişkin Kongre’nin 369(2015)  sayılı Tavsiye Kararının ilgili hükümlerine uygun bir biçimde açıklığa kavuşturulmalıdır.[3]

11. Ukrayna’nın doğu bölgelerindeki çatışmalara ve Donetsk ve Luhansk bölgelerinin statüsüne dair anayasal açmaza rağmen, sürmekte olan yerinden yönetim ve yerel yönetim reformlarına devam edilmelidir. Kongre, yerel ve bölgesel demokrasiyi güçlendirme gayretlerinde Ukrayna makamlarına desteğini bir kez daha teyit eder.